Κριτική Θεάτρου | The 1821, Η Επιθεώρηση
- Έγραψε ο Γιώργος Παπαγιαννάκης
- στις 16/06/2021
Πριν καλά καλά ανάψουν τα φώτα της ράμπας, η αρχική αίσθηση που φαίνεται να αποπνέει το εγχείρημα Φοίβου Δεληβοριά – Δημήτρη Καραντζά «The 1821, H Επιθεώρηση» αφορά μια εκδοχή του μέχρι πρότινος εκλιπόντος είδους με όλα τα στοιχεία του «μετά», με τα οποία οι καλλιτέχνες της νέας γενιάς έχουν συνθηκολογήσει (μια μετεπιθεώρηση στα μονοπάτια του μετα-δράματος, του μετα-μοντέρνου κ.λπ). Ωστόσο, τίποτε από όλα αυτά δεν συμβαίνει, ή κι αν ακόμα η συγκεκριμένη ανασύσταση επιχειρεί να οικειοποιηθεί ένα νέο ύφος και ήθος λόγου και απεύθυνσης αυτό, σίγουρα, δεν γίνεται ούτε ελιτίστικα ούτε με κάποιο επίχρισμα θεωρητικής προσέγγισης.
Η πρώτη αμηχανία για το προς τα πού κατευθύνεται η νέα νεκρανάσταση της επιθεώρησης, δίνει τη σκυτάλη στη συνειδητοποίηση ότι έχουμε να κάνουμε με μια δυναμική επαναφορά του είδους επάνω στις βάσεις που συγγραφείς και λοιποί εμπλεκόμενοι στο παρελθόν είχαν προδώσει ηχηρά, οδηγώντας το στην ολική παρακμή του: την επένδυση στη δημιουργική θεατρικότητα και στο κέντρο της υποκριτικής τέχνης αντί στην ανέξοδη τυποποίηση, αλλά και την πλειοδότηση ως προς την αιχμηρή κοινωνική σάτιρα στον αντίποδα του εύκολα αναλώσιμου πολιτικού σχολίου. Παρόλα αυτά, επιθεώρηση χωρίς κριτική στην πολιτική δεν υφίσταται. Μόνο που αυτή τη φορά η θεματολογία δεν στενεύει ούτε κινδυνεύει να εκτεθεί από την ταχύτητα των όποιων γεγονότων και των πολλαπλών γωνιών θέασης και ανάγνωσης που επιδαψιλεύει η εποχή της πληροφορίας. Αντιθέτως, παρακολουθούμε αυτό ακριβώς που προσδιορίζει ο όρος «επιθεώρηση» (revue), μια ευφάνταστη αναδρομή στην εποποιία των 200 χρόνων του ελληνικού κράτους μέσα από γεγονότα και πρόσωπα που έχουν αποτυπωθεί ανεξίτηλα στην ιστορική συλλογική μνήμη και χρήζουν ενός σθεναρού επαναπροσδιορισμού.
Ο σκηνικός χώρος ορίζεται από μια χοάνη, δίκην χρονοπύλης, μέσα από την οποία ξεπηδούν μορφές και παραστάσεις, σε μια προσπάθεια συνένωσης παρελθόντος-παρόντος με προβολή προς το μέλλον, μια φωσφορίζουσα αυλαία που παραπέμπει στο επίπλαστο και τη φαντασμαγορία μιας αλλοτινής εποχής, μερικές γραφικές εξωτικές πινελιές και μια τετραμελή ορχήστρα δραματουργικά ενταγμένη στα δρώμενα. Από το προσκήνιο παρελαύνουν ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης, προσωπικότητες του δημόσιου βίου, αναγνωρίσιμες φιγούρες και τύποι, τροχήλατα άρματα που αναπαριστούν σταθμούς της πολιτικοκοινωνικής και πολιτιστικής φυσιογνωμίας του νέου ελληνικού κράτους (το πασοκικό παρελθόν, τον Αυριανισμό, την ευρωζώνη, τα μνημόνια, τα τηλεοπτικά ριάλιτι, τη Eurovision κ.α.), όλα ενταγμένα σε μια αλληλουχία, προς την κατεύθυνση να διαγραφεί το πανόραμα της ελληνικής κοινωνίας σε μια αποδομημένη, ακόμα και γκροτέσκ, εκδοχή. Αναμφίβολα, σε έναν καμβά κειμένων όπου δοκιμάζονται τα όρια ανάμεσα στο μέτρο και την παρεκτροπή σε ευαίσθητες περιοχές, έκδηλες υπήρξαν οι θωπείες του μέσου θυμικού μέσα από υπερβολές και απλουστευμένες γενικεύσεις, με τις οποίες το κωμικό και η σάτιρα ενίοτε αδυνατούσαν να συμπορευτούν.
Πέραν αυτών, το εγχείρημα υπερθεμάτισε σε καίρια καλλιτεχνικά εργαλεία, όπως τον κινησιολογικό κώδικα (Ζωή Χατζηαντωνίου), τα κοστούμια (Ιωάννα Τσάμη) και τις πολύ ενδιαφέρουσες μουσικές συνθέσεις (Φοίβος Δεληβοριάς).
Η επιλογή των ηθοποιών, όλων ανεξαιρέτως, εύστοχη και κομβική για κάθε μεμονωμένη περίπτωση ή για τις ανάγκες των σκηνών συνόλου, σε συνδυασμό με τη συγκινητική επανεμφάνιση της Μίρκας Παπακωσταντίνου (ενδεχομένως όχι με το πλέον μεστό κείμενο, αλλά με επιδέξιο χειρισμό του από μια δεξιοτέχνισσα του είδους), απέδειξε περίτρανα πώς ο δρόμος της επιστροφής για την επιθεώρηση διέρχεται αναπόδραστα και μέσα από τα κανάλια μιας πολυσυλλεκτικής υποκριτικής τέχνης, που οι ηθοποιοί της νέας γενιάς είναι σε θέση να εξυπηρετήσουν.
Στοιχεία παράστασης:
Σύνθεση: Φοίβος Δεληβοριάς- Δημήτρης Καραντζάς
Κείμενα: Λένα Κιτσοπούλου, Γιάννης Αστερής, Γλυκερία Μπασδέκη, Κώστας Μανιάτης, Κώστας Κωστάκος, Κέλλυ Παπαδοπούλου και Φοίβος Δεληβοριάς
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς
Πρωτότυπη μουσική: Φοίβος Δεληβοριάς
Σκηνικά: Μαρία Πανουργιά – Μυρτώ Λάμπρου
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Χορογραφία: Ζωή Χατζηαντωνίου
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Βοηθός σκηνοθέτη: Ευδοξία Ανδρουλιδάκη
Βοηθός ενδυματολόγου: Ιφιγένεια Νταουντάκη
Κομμώσεις: Κωνσταντίνος Σαββάκης
Φωτογραφίες-Video-Artwork: Γκέλυ Καλαμπάκα
ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ:
Μίρκα Παπακωνσταντίνου
Eλένη Κοκκίδου
Νίκος Καραθάνος
Γιώργος Γάλλος
Γαλήνη Χατζηπασχάλη
Γιάννης Νιάρρος
Μιχάλης Οικονόμου
Γιάννης Κουκουράκης
Γιάννης Κλίνης
Βάσω Καβαλιεράτου
Πάνος Παπαδόπουλος
Ηλίας Μουλάς
Ιωάννα Πιατά
Guests: Λυδία Φωτοπούλου, Μαρία Καβογιάννη, Μάρθα Φριντζήλα, Χρήστος Λούλης