Κριτική Θεάτρου | Ρομπέρτο Τσούκο
- Έγραψε ο Γιώργος Παπαγιαννάκης
- στις 23/12/2016
«Είναι τρομερή δουλειά το να είσαι διάφανος είν’ ένα επάγγελμα, είναι ένα παλιό όνειρο το να είσαι αόρατος» (Ρομπέρτο Τσούκο, μετάφρ. Δ. Δημητριάδη, εκδόσεις Άγρα).
Ο Ρομπέρτο Τσούκο του Bernard-Marie Koltès (1948-1989), ο κατά συρροή δολοφόνος που δραπετεύει διαρκώς διερχόμενος από την παράνοια της ζούγκλας των σύγχρονων κοινωνιών είναι ο αντι-ήρωας που αντιστέκεται στον παραλογισμό ενός κόσμου που βρίθει από συμβάσεις, στερεότυπα και αυτοματικές συμπεριφορές, ενός κόσμου επιτεινόμενης σκληρότητας. Ως άγγελος ενός άλλου σύμπαντος μακριά από ηθικολογικά πρόσημα και αξιακές νόρμες, ο Τσούκο μεταμορφώνεται σε έναν μοναχικό Προμηθέα που φέρει μαζί του τη βία ως απάντηση στον κατασκευασμένο φόβο, στην ανατριχιαστική εξοικείωση με το έγκλημα και στις πολιτικές προεκτάσεις, σκοπιμότητες και διασυνδέσεις του.
Ο μικρόκοσμος του Μικρού Σικάγου του Τσούκο είναι οι εν υπνώσει μικροαστοί των κοινωνιών της μηχανιστικής βίας, οι απεγνωσμένοι παθητικοί δέκτες της δυστυχίας τους, οι εξαρτημένοι από τα κανιβαλικά τους ένστικτα, οι κτητικοί νάρκισσοι, οι κυνικοί και εκτραχηλισμένοι γονείς, το αδρανές σύστημα των οργάνων ασφαλείας, ένας μικρόκοσμος που παρατηρεί ατάραχος και επιχαίρει για το έγκλημα και τα δεινά των άλλων. Μέσα σε αυτόν τον ζόφο, ο Τσούκο έρχεται ως καθαρτικό σύμβολο, ως σύγχρονος «άγιος» των κολασμένων ψυχών και υπερβατικός ήρωας πέρα και πάνω από τα ανεκτά όρια της ηθικής.
Αλλά και η προτροπή του στους σύγχρονους μάρτυρες που επιζητούν να προκαλούν οι ίδιοι και να βιώνουν αθέατοι και βυθισμένοι στη μοναξιά τους τις τιμωρίες και τα πάθη τους, «να δραπετεύετε απ’ τις στέγες προς τον ήλιο, δεν θα βάλουν ποτέ έναν τοίχο ανάμεσα στον ήλιο και τη γη», δεν είναι παρά η αναζήτηση της υπερβατικής εκείνης κατεύθυνσης προς το φως, που θολώνει το άγρυπνο βλέμμα της οικτρής πραγματικότητας.
Η Άντζελα Μπρούσκου στην παράσταση του Θεάτρου Τέχνης (Υπόγειο) απογειώνει το εξαίσιο αυτό έργο του Koltès. Με λιτά μεικτά μέσα στήνει έναν εντυπωσιακό και υποβλητικό πολυτοπικό σκηνικό χώρο, με επιμέρους περιοχές και φωτισμούς και κατασκευές κινηματογραφικής τεχνικής. Σκοτεινές ατμόσφαιρες σασπένς, in-yer-face δυναμικής σκηνικά ταμπλώ, έξοχες ψυχοδραματικές εξάρσεις, φλερτ με το παράλογο σε συνθήκες «κενού αέρος» και εικαστικής πνοής συνθέσεις μεταφέρουν μια, ως όραμα και κατανόηση, εμπεδωμένη ανάγνωση του έργου. Η ερμηνεία του Στράτου Τζώρτζογλου στους σπονδυλωτούς ρόλους που καλείται να υπηρετήσει συνιστά μια ηχηρή έκρηξη της ανεξάντλητα πολυσχιδούς υποκριτικής του δεινότητας. Ομοίως, η Παρθενόπη Μπουζούρη αποδεικνύει για μια ακόμη φορά τις ποιοτικές όσο και υπεκχειλίζουσες ερμηνευτικές της δυνατότητες ενώ ο Κώστας Νικούλι συστήνει έναν Ρομπέρτο Τσούκο ιδωμένο από όλες τις δυνατές όψεις του (σκοτεινός δαίμονας, τρυφερός άγγελος, ποιητής, με ηρωϊκή ορμή επαναστάτης, «Agnus Dei» στον δρόμο προς το θυσιαστήριο). Με δονούμενο νευρωτισμό σε κατάσταση υποκριτικής χειραφέτησης η Γεωργιάννα Νταλάρα, με θαυμαστή ευελιξία και γερά ανακλαστικά στους ραγδαίας εναλλαγής χαρακτήρες του ο Αντώνης Τσίλλερ και με διακριτά υποκριτικά εργαλεία στις πτυχές των υποδυόμενων προσώπων ο Αντρέας Αντωνιάδης.