Blog Image

Κριτική Θεάτρου | Ο ήχος του όπλου

  • Έγραψε ο Γιώργος Παπαγιαννάκης
  • στις 21/10/2016

Ένα όπλο που σκοτώνει πριν καν εκπυρσοκροτήσει. Ένα όπλο του οποίου ο βουβός ήχος πλανάται ως εν δυνάμει απειλή και φαντασίωση συνεπαίρνοντας νεανικές ψυχές ακινητοποιημένες στο τέλμα. Ένα όπλο που όσο κρύβεται τόσο περισσότερο δηλώνει την παρουσία του ως επικείμενη έκρηξη μιας ζωής που σχοινοβατεί στο κενό, μιας κοινωνίας με οριακές αντοχές, εξαντλημένης από το “αποστεωμένο” αξιακό της οπλοστάσιο. Μια γυναίκα σε σύγχυση παραδομένη άνευ όρων στις τυφλές επιταγές, τις προκατασκευασμένες επιλογές κι επιθυμίες ενός υδροκέφαλου οικογενειοκρατικού συστήματος. Ένας νέος ενώ μετατρέπεται σε έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα της ομογενοποιημένης κοινωνικής συνθήκης, κερδίζει σταδιακά την αυτοσυνειδησία του διψώντας για ελευθερία και αυτοπραγμάτωση. Μια νεαρή γυναίκα οχυρώνεται πίσω από τις συμβάσεις χτίζοντας σαν αράχνη σχέσεις εξάρτησης. Μια άλλη ωριμότερη συνθηκολογεί με την πεζότητα της καθημερινότητας. Αυτή είναι η μικρή και ταυτόχρονα ανατριχιαστική ανθρωπογεωγραφία του “Ήχου του όπλου” της Λούλας Αναγνωστάκη, τραγικά αναγνωρίσιμη και σταθερά ανακυκλούμενη, που μέσα στο επίπλαστο παραισθησιογόνο κλίμα μιας προεκλογικής φιέστας με πρωταγωνιστή ένα κενό περιεχομένου και χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα, επανατροφοδοτεί, σαν άλλος Σίσυφος, τα αδιέξοδά της και τις απατηλές ελπίδες της.

Η Λούλα Αναγνωστάκη γράφει τον “Ήχο του όπλου” το 1985 έχοντας πια πάρει τις αποστάσεις της από τη θεματολογία και το δραματουργικό ιδίωμα της δεκαετίας του ’70, επιχειρώντας μια  κατά πρόσωπο αναμέτρηση με τον σύγχρονο άνθρωπο και μια κατακόρυφη κατάδυση στα άδυτα της νεοελληνικής σχιζοφρένειας. Δεν ασκεί στείρα κριτική ούτε καταφεύγει σε διδακτισμούς. Απλά “γυρίζει το ρούχο ανάποδα” για να καταδείξει την αθέατη όψη που συγκροτεί το σιωπηρό δράμα μιας κοινωνίας ανυπεράσπιστης από το αδηφάγο μένος του ίδιου της του εαυτού. Τα πρόσωπά των έργων της στοιχειοθετούν μια πινακοθήκη τραγικών προσώπων που συγκρούονται με έναν κόσμο τόσο αναχρονιστικό όσο και επικυρίαρχο. Η τελική τους συντριβή τούς προσδίδει μια αύρα εξαγνισμού καθώς τα αποκαθαίρει από τις παραμορφώσεις της πραγματικότητάς τους, αφήνοντας έκθετη την αναλλοίωτη ανθρώπινη πλευρά τους, την ανόθευτη ουσία τους. Γι’αυτό και το θέατρο της Αναγνωστάκη είναι βαθειά ανθρώπινο. Στο θέατρο Altera Pars, καθώς ο Μιχάλης (Πάνος Νάτσης) κρατά στην αγκαλιά του τη νεκρή μητέρα του (Μίνα Χειμώνα) που σκοτώνει ο ανείπωτος ήχος του όπλου, ξεχειλίζει ένα ρίγος σαν από αναγεννησιακό πίνακα. Το ακινητοποιημένο σώμα της γυναίκας έχει την ήρεμη αύρα μιας αγάπης που μόλις εκλύθηκε βίαια, πριν προλάβει να βρει λόγια και έργα για να εκφραστεί. Αλλά και όλη η πορεία μέχρι τη μοιραία στιγμή, η Κάτια-Μίνα Χειμώνα αναμετριέται ασυνείδητα με έναν υφέρποντα μεταφυσικό, υπαρξιακό επιθανάτιο ρόγχο που εκβάλλει στην  παράξενη θυσία της. Θυσία-κάθαρση, θυσία-λύτρωση, θυσία-οδηγός προς μια νέα πορεία αυτοκαθορισμού ή τίποτε από όλα αυτά; Με μια πικρή και μελαγχολική αυτοπεποίθηση και τις μόνιμες εσωτερικές πληγές να στοιχειώνουν κάθε του βήμα ο ιψενικής αναφοράς Μιχάλης του Πάνου Νάτση, σύμβολο της θυματοποιημένης αναπαραγωγής του συμπεριφορικού κυττάρου που κληρονομεί κι αγωνίζεται να ανατρέψει. Με παιδιάστικο πάθος, που όσο κορυφώνεται τόσο απογυμνώνει την ευάλωτη φύση του και με μία αθωότητα που χάνεται στους δαιδάλους της παράφρονος φαντασίωσης ο Γιαννούκος του Τάσου Περάκη. Με έκδηλο το νευρωτισμό και τις υστερικές αντιδράσεις μιας νιότης παγιδευμένης στη συμβατικότητα η Φανή της Έφης Κιούκη και με τη νωχέλεια του αυτάρεσκου, παθητικού και ρηχού παρατηρητή της πραγματικότητας η Μαρίκα της Λιάνας Παρούση.

Η σκηνοθετική γραμμή του Πέτρου Νάκου στήνει δύο επάλληλα και εναλλασόμενα επίπεδα, το δράμα εντός των τεσσάρων τοίχων και τoν παλμό μιας ψυχωσικής urban ατμόσφαιρας στην Ελλάδα της κρίσης, ενώ το σκηνικό λιτό και λειτουργικό θέτει σε αντιπαράσταση το περιβάλλον που εκπροσωπεί τον εγκλεισμό στον κοινωνικό αυτοματισμό κι εκείνο που δείχνει με βίαιο τρόπο την έξοδο προς μια διαφορετική κατεύθυνση.

 

Θέατρο Altera Pars

Μεγάλου Αλεξάνδρου 123 Κεραμεικός, τηλ. 210-3410011

Παρασκευή 21.15 και Κυριακή 18.15