Blog

Η μελαγχολικά φωτισμένη σκηνή αποκαλύπτει μια πινακοθήκη από φιγούρες αλλόκοτες. Κάθε άλλο από την κλασική τσεχωφική τυπολογία. Άνθρωποι παράξενοι, σαν πυροβολημένα πορτραίτα, με σκοτεινά χαρακτηριστικά, κάτι ανάμεσα στο λούμπεν και την καρικατούρα. Πρόσωπα που δεν ξέρει κανείς αν πρέπει να τα οικτίρει ή να γελάσει μαζί τους.

Αλλά μήπως σε έναν κόσμο, όπου κανείς “δεν κρατά μια στάση γνήσια, καθαρή και λεύτερη […]”, όλοι και όλα δεν μοιάζουν παράξενα; Σε ένα κόσμο, τον οποίο στοιχειώνει ένα παρελθόν με πλάνες και διαψεύσεις, ένα παρόν τόσο επικίνδυνα ατάραχο και ανενεργό κι ένα μέλλον απροσδιόριστο, αν όχι αβέβαιο, σε έναν τέτοιο ζοφερό κόσμο, δε μοιάζουν όλοι και όλα παράξενα; Σε ένα κόσμο, όπου απαιτείται η θυσία στο βωμό αίολων αξιών, όπου οι ιδεολογίες, η προσφορά, η κατάθεση ψυχής, το οικουμενικό όραμα για κάτι μεγάλο και πανανθρώπινο, ακόμα και η φυσική ομορφιά, συνθλίβονται από το μικρόψυχο ‘τώρα’, το βάρος του προσωρινού, του μονότονου και ασήμαντου, δεν φαίνονται όλα παράξενα;

Ποια είναι η μεγάλη αλήθεια της τσεχωφικής δραματουργίας; Ο Χρόνος από όλες τις δυνατές του όψεις. Ο Χρόνος ως ματαίωση, ο Χρόνος ως βασανιστικό παρόν και καταδίκη, ο Χρόνος ως προβολή στο μέλλον, ως απαντοχή. Ματαίωση και βασανιστικό παρόν που περικλείουν τις εσώτερες ρωγμές του ανθρώπου. Τη φθορά, την παραίτηση, την ήττα. Και σαν εγκάρσια τομή μία λάμψη αισιοδοξίας, μια εν δυνάμει διέξοδος, την οποία μπορεί να ανακαλύψει κανείς με προσωπική του ευθύνη, ατέρμονη προσπάθεια και “δουλειά”… Αλλά και πίστη. “Πιστεύω, πιστεύω” επαναλαμβάνει η Σόνια στα τελευταία λόγια της τέταρτης πράξης (και όλου του έργου) του “Θείου Βάνια”. Αυτό το αίσθημα πίστης είναι το μέγιστο δείγμα της μεγαλοθυμίας του Τσέχωφ απέναντι στον Άνθρωπο. Είναι το κλειδί με το οποίο θα ξεκλειδώσει τις ανεξάντλητες δημιουργικές του δυνάμεις, το φυσικό όριο ανάμεσα στη φαιδρότητα της αδράνειας και τη μεγαλουργία που βρίσκεται εντός του.

Στον “Θείο Βάνια” του Δημοσθένη Παπαδόπουλου κρύβεται όλη εκείνη η βουβή και ύπουλη απελπισία, το τρέκλισμα από το βάρος ενός άκυρου παρελθόντος και της αδιατάρακτης, κοπιώδους πορείας προς κάποιο προορισμό και λύτρωση. Τα ιστορικά και άλλα ηθογραφικά πρόσημα του έργου έχουν αφαιρεθεί για να χωρέσει μια πιο ευρύχωρη ματιά και να αναδειχθεί η κλασική ουσία της τσεχωφικής γραφής: Οι αμετάβλητες δυνάμεις στις οποίες υποβάλλεται ο άνθρωπος αλλά και οι σπασμοί που συνοδεύουν αυτή την υποβολή. Διάλογοι προσώπων ανάμεσα σε φωτιζόμενους κύκλους που τους χωρίζει το σκοτεινό κενό, έτσι που, εν τέλει, να αποκωδικοποιούνται ως εσωτερικοί μονόλογοι, ωμός ρεαλισμός, γκροτέσκ ιντερλούδια σε γοργή εναλλαγή με τη μετάβαση στην πλέον προσωπική συνθήκη, σε εκείνο το μετέωρο αίσθημα του ατομικού δράματος με όλη τη θερμοκρασία που φέρει, χαρακτήρες άφυλοι, απροσδιόριστοι, συγκεχυμένοι σε ένα εξίσου συγκεχυμένο τοπίο αν και φαντασιακά ειδυλλιακό.

Ο ιδεολόγος Αστρώφ (Βασίλης Μπισμπίκης) έχει κάτι από τον κυνισμό και τον αναχωρητισμό του σύγχρονου απελπισμένου ανθρώπου, ο Σερεμπριάκωφ (Θεόδωρος Κανδηλιώτης) το πλεονάζον εκείνο υλικό εκτόπισμα, που υπονομεύει και ευτελίζει την πνευματικότητα, ενώ η παγερή γοητεία της Έλενας (Θάλεια Ματίκα) υποδηλώνει τη μη ενεργητική και μη παραγωγική ομορφιά, την ενατένιση του ωραίου ως αυτοσκοπού. Η Σόνια (Σοφία Πανάγου), μέσα από τη στέρηση και και τον αποκλεισμό από κάθε συμμετοχή στο θαύμα και τις απολαύσεις της ζωής εκπέμπει τη θλιβερή λάμψη μιας αγιοσύνης κι ενός ασκητισμού, του οποίου η μόνη ελπίδα δικαίωσης αναβλύζει από το μεταφυσικό παραλήρημα, την εσχατιά της ανθρώπινης ψυχής. Και όλα αυτά σε μία σκηνική ατμόσφαιρα (σκηνικά Σταύρος Λίτινας) που συστήνει τους ήρωες σαν σε τραγωδία, ερχόμενοι από το βάθος μιας πραγματικότητας, και όχι αποκλειστικά της ατομικής τους, μέσα από διάφανους ή υποφωτισμένους χώρους, όπου όλα είναι τόσο ορατά όσο και απροσπέλαστα, τόσο πραγματικά όσο και άπιαστα, γιατί κάπως έτσι είναι πλασμένοι και οι ήρωες του Τσέχωφ. Από τη σωστή δόση αλήθειας και ποίησης.

Μετάφραση – Δραματουργική Επεξεργασία
Φωτισμοί-Μουσική επιμέλεια: Δημοσθένης Παπαδόπουλος
Σκηνικά: Σταύρος Λίτινας
Κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη
Βοηθός σκηνοθέτη: Στεφανία Βλάχου
Σκηνοθεσία trailer: Χρήστος Δήμας
Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφιδάς

Παίζουν: Δημοσθένης Παπαδόπουλος, Θάλεια Ματίκα,
Βασίλης Μπισμπίκης, Σοφία Πανάγου, Θεόδωρος Κανδηλιώτης ,
Δημήτρης Διακοσάββας, Δημήτρης Καπετανάκος, Μάνος Καζαμίας.

Θεάτρο ΑΝΕΣΙΣ