Ο ηρωισμός “ανθίζει” κυρίως στα πεδία των μαχών. Πίσω από τις ιαχές και τις νίκες κρύβονται ανθρώπινες υπάρξεις, που διψούν για ζωή, άνθρωποι απλοί, καθημερινοί, με σάρκα και οστά, και προπαντός ψυχή, που θέλουν να φάνε, να πιουν, που λαχταρούν να αγαπήσουν, να κάνουν έρωτα, να ξεχάσουν τον ζόφο της εποχής τους και τη μοίρα τους, καθώς γίνονται αθύρματα των “μεγάλων” και εύκολη λεία των μεγαλεπήβολων πολέμων τους.

Το 1915 στη Θεσσαλονίκη συνέρρευσαν “Άγγλοι, Γάλλοι, Πορτογάλοι”, λόχοι, τάγματα και στρατιές αλλοδαπών στρατιωτών, προκειμένου να συμμετάσχουν στις πολεμικές επιχειρήσεις του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η πολυπολιτισμική ταυτότητα της πόλης αναζωπυρώνεται, αυτή τη φορά με το χακί και το δίκοχο να δίνουν το στίγμα και να κυριαρχούν μέσα στη ζωηράδα της πόλης. Και ενώ όλοι έχουν στραμμένη την προσοχή στο μέτωπο, στις εποποιίες και τις ήττες, οι πρωταγωνιστές αποκαλύπτονται. Άνθρωποι, απλά άνθρωποι! Χωρίς τον μανδύα του ήρωα. Χωρίς τίποτα το υπεράνθρωπο, το θριαμβικό. Άνθρωποι άλλοτε πεινασμένοι, άλλοτε ψειριασμένοι και βρώμικοι, που αποζητούν το θάλπος μιας ξέγνοιστης γωνιάς μακριά από τις κλαγγές των όπλων, τη λήθη από το ποτό ή το τρυφερό χάδι μιας αιθέριας συντροφιάς. Άνθρωποι, που όταν επιστρέφουν στο εφιαλτικό τους χρέος μεταμορφώνονται σε κάποιους άλλους και καταβροχθίζονται από τη φρίκη και τη βαρβαρότητα.

Κάπως έτσι φαντάστηκε ο Σάκης Σερέφας στο σουρεάλ μυθιστόρημά του “Έξω χιονίζει” τον πόλεμο και τους πρωταγωνιστές του. Από τη σκοπιά του απογυμνωμένου ανθρώπου με τη γνήσια αγωνία του για επιβίωση, με την ειρωνεία και το χιούμορ, δεύτερη “φύση” κάθε δράματος, με την αέρινη αστραπιαία παρουσία της ζωής, εκεί όπου όλα αρχίζουν να μοιάζουν απειλητικά, ερεβώδη και αδιέξοδα. Αλλά δίχως και να αποσιωπούνται οι κακουχίες και οι παραδαρμοί, η αδυσώπητη πραγματικότητα: τα λουτρά αίματος, τα αντίσκηνα, τα κουνούπια, η μαλάρια, ο πόθος για ένα πιάτο γίδα βραστή ή για τις λυγερόκορμες Γαλλιδούλες σαντέζες της πόλης, η νοσταλγία για την πατρίδα. Κι ύστερα το αίσθημα αποτροπιασμού και φρίκης, ένα μάτι επάνω σε μια κονσέρβα, ο μυστικός και “εύγλωττος” κόσμος των ανθρώπινων απορριμμάτων και, στο τέλος, οι δραματικές περιγραφές από τη μεγάλη πυρκαγιά, που θα ερημώσει την νύμφη του Θερμαϊκού.

Η Μαρία Αιγινίτου, σε ένα απέριττο και χωρίς αισθητικές εκζητήσεις θέατρο εν θεάτρω, αφήνει τρεις πρωταγωνιστές να μιλήσουν, με τον δικό του τρόπο ο καθένας, συνθέτοντας ξεθωριασμένες εικόνες, χρωματίζοντάς τες με συναισθήματα, αναρριπίζοντας θολερές μνήμες, ανοίγοντας την χοάνη του υπερβατικού και φωτίζοντας με τη λάμψη των λέξεων και της χειμαρρώδους αφήγησης. Μέσα σε μια μελαγχολική ατμόσφαιρα βωντβίλ με ψιμύθια και κοστούμια μπουρλέσκ παρελαύνει η Ιστορία, όχι εκχυδαϊσμένη και καθημαγμένη, αλλά διάφεγγη και ορατή από πολύ μέσα έως πολύ έξω…

Ο Ειρήνη Ιωάννου με την απίστευτη μεταμορφωτική της πλαστικότητα, με καλοσμιλευμένες εκφράσεις που εισχωρούν έως το μεδούλι της ψυχής, μετρημένη χαρίεσσα κίνηση, έλεγχο των κυματισμών του κειμένου από τον ρεαλισμό, στο ποιητικό μέχρι και το σουρρεαλιστικό και με ενεργητική κάθε φορά διαχείριση. Ο Νίκος Καρδώνης με σκηνικό εκτόπισμα, επιβλητικότητα, γερό έλεγχο και πλούσια παλέτα από την καταγεγραμμένη στο υποσυνείδητό μας εμπειρία της revue και του βαριετέ. Ο Στάθης Κόικας, κάτι σαν αντανάκλαση του Μπάστερ Κίτον, με υποκριτικές ποιότητες πιο δωρικές και ευθύγραμμες αλλά αδρές, “καθαρόαιμες”, βιωμένες και γειωμένες.

Έξω χιονίζει. Εκατό χρόνια μετά, στο Ράδιο Σίτυ της Θεσσαλονίκης, το μέντιουμ Νίνα καλεί τα πνεύματα των στρατιωτών από το μακρινό 1915. Όμως στο Black Box του Θεάτρου Επί Κολωνώ οι καρδιές ζεσταίνονται αναπάντεχα. Τα άβολα καθίσματα δεν ενοχλούν, ούτε ο στενός, σχεδόν παρεΐστικος χώρος… Γουστόζικο θεατρικό μπιζού σε μικρό μαύρο κουτί…

[ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ της Παράστασης]

Διασκευή- Σκηνοθεσία: Μαρία Αιγινίτου
Επιμέλεια κίνησης: Βρισηίδα Σολώμου
Μουσική: Σωτήρης Καστάνης
Επιμέλεια σκηνικού χώρου: Γιάννης Θεοδωράκης
Ενδυματολογική επιμέλεια: Nina Loretti
Βοηθός σκηνοθέτη: Σοφία Καστρησίου
Φωτογραφίες: Γιάννης Πρίφτης
Video: Κώστας Γεραμπίνης

Παίζουν οι ηθοποιοί: Ειρήνη Ιωάννου, Νίκος Καρδώνης, Στάθης Κόικας

Θέατρο Επί Κολωνώ – Black Box