Blog

Επέχοντας θέση σατυρικού δράματος το αρχαιότερο σωζόμενο έργο τού Ευριπίδη, η “Άλκηστις” (438 π.Χ), παραμένει μερικώς αταξινόμητο. Ο αρχαίος μύθος τής γυναίκας που θυσιάζεται για την επιβίωση τού άνδρα της, σφυρηλατημένος στη δραματική παράδοση ήδη από τον Φρύνιχο, βρίσκει στην ευριπιδική εκδοχή την απόλυτη καλλιτεχνική αρτίωση με την απόδοση εκλεπτυσμένων αποχρώσεων ψυχολογικού τοπίου, όπως εκδηλώνονται μέσα στη θερμοκρασία τών πλέον έντονων κι αλληλοσυγκρουόμενων συναισθημάτων.  

Είναι ο θάνατος διαπερατός και ποια η στάση τού ανθρώπου ενώπιόν του; Πώς η ορρωδία μπροστά στο αναπόδραστο τής μοίρας μετατρέπεται σε αγχίνοια και σοφιστική λογική;  Πώς ορίζεται το ηθικό ανάστημα ενός ηγέτη και ποια η έννοια τής θυσίας; Η εκπλήρωση τού υπέρτατου χρέους ταυτίζεται με την ατομικότητα; Επέρχεται δικαίωση με την επίτευξη τού επιδιωκόμενου σκοπού και ποια η επενέργεια τών αδήριτων φυσικών νόμων; Υπάρχει μια περιοχή πέρα και πάνω από τον έλεγχο τών θείων δυνάμεων;

Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που θέτει η “Άλκηστη” μέσα σε μία περιρρέουσα ατμόσφαιρα βαρυθυμίας και ψυχικού ζόφου που φέρει η αναπόφευκτη θυσία, η απώλεια, η ερήμωση και ο αμείλικτος έλεγχος συνείδησης, στοιχεία που εναλλάσσονται έντεχνα με απροσχημάτιστες εκρήξεις σκοτεινής τερπνότητας. Ένα δίπολο, το οποίο, αισθητικά τουλάχιστον, στην παράσταση τού Εθνικού Θεάτρου (σκηνοθεσία Κ. Ευαγγελάτου) λειτούργησε αριστοτεχνικά. Ωστόσο, πέρα από τις ανεκζήτητες όσο και ενεργειακά φορτισμένες εικόνες πλησίον τού παραλόγου και με διακριτικές ‘αμλετικές᾽ και ‘γκαιτικές᾽ αναφορές, η διαχείριση τού χορού δεν κατάφερε να αποφύγει τη διολίσθηση στην πομπώδη και νευρωτική εξωστρέφεια, αποτέλεσμα σκηνοθετικής αυθυποβολής στην προσπάθεια τιθάσσευσης και εξισορρόπησης τών ρυθμών και τών κλιμακώσεων τής παράστασης. Ο θάνατος, ως θεματική αρχή, υπαγορεύει αδρές παύσεις, ‘εύγλωττες᾽ σιωπές και διατάξεις με υπολανθάνουσα δυναμική, χωρίς επιδεικτικά crescendos που ναρκοθετούν το ψυχολογικό υπόστρωμα τού δράματος. Αντιστοίχως, η καταφυγή σε τυποποιημένα, αβαθή και αναγνωρίσιμα υποκριτικά ιδιώματα μπορούν να αδικήσουν κατάφωρα μια, εν γένει, εμπεριστατωμένη και ευθαρσή σκηνοθετική πρόταση.